O‘zbekiston Respublikasining Qonuni RIELTORLIK FAOLIYATI TO‘G‘RISIDA
1-bob. Umumiy qoidalar
1-modda
Ushbu Qonunning maqsadi
Ushbu Qonunning maqsadi rieltorlik faoliyati sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
2-modda
Rieltorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilik
Rieltorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik hujjatlaridan iboratdir.
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O‘zbekiston Respublikasining rieltorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.
3-modda
Rieltorlik faoliyati
Rieltorlik faoliyati yuridik va jismoniy shaxslarning ko‘chmas mulk obyektlariga va ularga bo‘lgan huquqlarga doir bitimlar tuzish bilan bog‘liq xizmatlarni shartnoma asosida ko‘rsatish bo‘yicha tadbirkorlik faoliyatidir.
4-modda
Rieltorlik tashkiloti
Rieltorlik tashkiloti rieltorlik faoliyatini ushbu Qonunda belgilangan tartibda amalga oshiradigan tijorat tashkilotidir.
Rieltorlik tashkiloti qonunchilikda nazarda tutilgan har qanday tashkiliy-huquqiy shaklda tashkil etilishi va o‘z faoliyatini amalga oshirishi mumkin.
Rieltorlik tashkiloti shtatida rieltorning malaka sertifikatiga (bundan buyon matnda malaka sertifikati deb yuritiladi) ega bo‘lgan kamida ikki nafar xodim, shu jumladan rieltorlik tashkilotining rahbari bo‘lishi kerak.
Rieltorlik tashkiloti rieltorlik faoliyatidan tashqari boshqa faoliyat turlarini amalga oshirish huquqiga ega emas.
Rieltorlik tashkiloti davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan tashkil etilishi mumkin emas.
Rieltorlik tashkiloti o‘z faoliyatini o‘z fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilish polisi mavjud bo‘lgan taqdirda amalga oshiradi.
5-modda
Rieltor
Rieltor yakka tartibdagi tadbirkor maqomiga, malaka sertifikatiga ega bo‘lgan va rieltorlik faoliyatini ushbu Qonunda belgilangan tartibda amalga oshiradigan shaxsdir.
Rieltor ko‘chmas mulk obyektlariga va ularga bo‘lgan huquqlarga doir bitimlarni tuzish chog‘ida vositachilik xizmatlari ko‘rsatishi mumkin.
Rieltor o‘z fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilish polisiga ega bo‘lishi kerak.
5.1-modda
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari kamida ellikta rieltorlik tashkilotining va rieltorning a’zoligiga asoslangan, rieltorlarning professional darajasini oshirishga va saqlab turishga ko‘maklashish, ularning professional manfaatlarini himoya qilish, shu jumladan sudlarda himoya qilish maqsadida faoliyat yurituvchi nodavlat notijorat tashkilotidir..
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari:
– rieltorning malaka imtihoni uchun test savollarini ishlab chiqishda va malaka imtihonini o‘tkazishda ishtirok etadi;
– Rieltorlarning professional xulq-atvori kodeksini tasdiqlaydi hamda unga rioya etilishining tizimli ravishda monitoring qilinishini ta’minlaydi;
– rieltorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilikni takomillashtirish bo‘yicha takliflar tayyorlaydi;
– rieltorlik tashkilotlari va rieltorlarni belgilangan tartibda a’zolikka qabul qiladi;
– o‘z a’zolarining reyestrini yuritadi va uni o‘z rasmiy veb-saytiga joylashtiradi;
– o‘z a’zolari tomonidan ushbu Qonun talablariga, rieltorlik xizmatlarining milliy standartlariga, Rieltorlarning professional xulq-atvori kodeksiga, rieltorlik faoliyati sohasidagi boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga rioya etishilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi;
– nazorat natijasida aniqlangan qoidabuzarliklar uchun rieltorlik tashkilotlarini va rieltorlarni a’zolikdan chiqaradi, vakolatli organga qoidabuzarlikka yo‘l qo‘ygan rieltorlar malaka sertifikatining amal qilishini tugatish to‘g‘risida taqdimnoma kiritadi;
– o‘z a’zolarining axborot-uslubiy ta’minotini tashkil etadi;
– rieltorlik faoliyati sohasidagi xalqaro tashkilotlarning hamda vakolatli davlat organi komissiyalarining ishida ishtirok etadi;
– rieltorlar malakasini oshirish tizimi monitoringini ta’minlaydi hamda rieltorlarga ta’lim beruvchi o‘quv markazlarida rieltorlarning malaka oshirish kurslaridan o‘tganligi haqidagi axborotni yil yakunlari bo‘yicha 20-yanvarga qadar vakolatli organga taqdim etadi.
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari tomonidan o‘z vakolatlari doirasida qabul qilinadigan qarorlar ularning barcha a’zolari tomonidan bajarilishi majburiydir.
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari kirish va a’zolik badallari hamda qonunchilikda taqiqlanmagan boshqa mablag‘lar hisobidan moliyalashtiriladi. Bunda badallarning va to‘lov tariflarining miqdorlari ular a’zolarining umumiy yig‘ilishi tomonidan belgilanadi.
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmasining rahbarlari va xodimlari rieltorlik tashkilotining ta’sischilari bo‘lishga, rieltorlik tashkilotida ishlashga yoki rieltor sifatida ish yuritishga, rieltorlik tashkiloti bilan fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnomalar tuzishga, shuningdek rahbarlarga, rieltorlarga yoki rieltorlik tashkilotlarining boshqa xodimlariga nisbatan affillangan shaxs bo‘lishga haqli emas.
5.2-modda
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalarining boshqaruv organlari
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmasi a’zolarining umumiy yig‘ilishi ushbu jamoat birlashmasining yuqori organidir va ushbu yig‘ilish kamida besh yilda bir marta chaqiriladi.
Ijro etuvchi organ rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmasining yuqori organi tomonidan uning a’zolari orasidan saylanadi va jamoat birlashmasining faoliyatiga joriy rahbarlikni amalga oshiradi.
6-modda
Rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organi
Rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organi:
– rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalarining faoliyatini muvofiqlashtiradi;
– rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari bilan birgalikda malaka imtihonini o‘tkazadi;
– malaka sertifikatini berish, uning amal qilishini tugatish va uni bekor qilishni amalga oshiradi;
– rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalarining malaka sertifikatining amal qilishini tugatish to‘g‘risidagi taqdimnomalarini ko‘rib chiqadi;
– rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalari bilan birgalikda rieltorlar uchun malaka oshirishning yagona dasturini tasdiqlaydi va uning bajarilishini nazorat qiladi;
– jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirg‘in qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish bo‘yicha ichki nazorat qoidalariga rioya etilishi uchun mas’ul bo‘lgan rieltorlik tashkilotlari xodimlarining ro‘yxatini shakllantiradi;
– rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalarining reyestrini yuritadi.
Rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organi qonunchilikka muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.
7-modda
Malaka sertifikatining amal qilishini tugatish
Malaka sertifikatining amal qilishini tugatish uchun quyidagilar asos bo‘ladi:
– malaka sertifikatiga ega bo‘lgan shaxsning arizasi;
– rieltor tomonidan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish davomida olingan ma’lumotlar buyurtmachining yozma ruxsatisiz uchinchi shaxslarga taqdim etilganligi;
– rieltorlik faoliyatini amalga oshirishda bir yil ichida ikki martadan ko‘p qonunchilikni buzish sodir etilganligi;
– malaka sertifikatini rieltorlik faoliyatida foydalanish maqsadida boshqa jismoniy shaxsga berilganligi faktining aniqlanganligi;
– muayyan mansabni egallash yoki xo‘jalik sohasida muayyan faoliyat bilan shug‘ullanish huquqidan mahrum etish tarzidagi jazoni nazarda tutuvchi sud hukmining qonuniy kuchga kirganligi;
– fuqaroni belgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topish to‘g‘risidagi sud qarorining qonuniy kuchga kirganligi.
Malaka sertifikatining amal qilishi uni tugatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan sanadan e’tiboran tugatiladi.
Ushbu modda birinchi qismining uchinchi—beshinchi xatboshilarida nazarda tutilgan asoslar bo‘yicha malaka sertifikatining amal qilishi tugatilgan shaxs malaka sertifikatining amal qilishini tugatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan kundan e’tiboran uch yil ichida rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organiga malaka sertifikati olish uchun ariza bilan murojaat qilishga haqli emas.
Rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organining malaka sertifikatining amal qilishini tugatish to‘g‘risidagi qarori ustidan qonunchilikda belgilangan tartibda sudga shikoyat qilinishi mumkin.
8-modda
Malaka sertifikatini bekor qilish
Malaka sertifikatini bekor qilish uchun quyidagilar asos bo‘ladi:
– rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organining malaka sertifikatini berish to‘g‘risidagi qarorining noqonuniyligi aniqlanganligi;
– malaka sertifikatining soxta hujjatlardan foydalangan holda olinganligi fakti aniqlanganligi.
Malaka sertifikatini bekor qilish to‘g‘risidagi qaror malaka sertifikati berilgan sanadan e’tiboran amal qiladi.
Ushbu modda birinchi qismining uchinchi xatboshisida nazarda tutilgan asos bo‘yicha malaka sertifikati bekor qilingan shaxs malaka sertifikatini bekor qilish to‘g‘risidagi qaror qabul qilingan kundan e’tiboran uch yil ichida rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organiga malaka sertifikati olish uchun ariza bilan murojaat qilishga haqli emas.
Rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organining malaka sertifikatini bekor qilish to‘g‘risidagi qarori ustidan qonunchilikda belgilangan tartibda sudga shikoyat qilinishi mumkin.
2-bob. Rieltorlik xizmatlarining turlari va ularni ko‘rsatish tartibi
9-modda
Rieltorlik xizmatlarining turlari
Rieltorlik faoliyati quyidagi turlardagi rieltorlik xizmatlarini ko‘rsatish orqali amalga oshiriladi:
– ko‘chmas mulk obyektlariga va ularga bo‘lgan huquqlarga doir bitimlarni tuzish chog‘idagi vositachilik;
– ko‘chmas mulk obyektlarining va ularga bo‘lgan huquqlarning savdosini tashkil etish;
– ko‘chmas mulk obyektlarini ishonchli boshqarish;
– ko‘chmas mulk bozorida axborot va maslahat xizmatlari.
10-modda
Ko‘chmas mulk obyektlariga va ularga bo‘lgan huquqlarga doir bitimlarni tuzish chog‘idagi vositachilik
Ko‘chmas mulk obyektlariga va ularga bo‘lgan huquqlarga doir bitimlarni tuzish chog‘idagi vositachilik (ko‘chmas mulkning oldi-sotdisi, ijarasi, garovi, ayirboshlanishi, hadya etilishi, rentasi, ko‘chmas mulkdan tekin foydalanilishi va umrbod ta’minlash sharti bilan uy-joyni (kvartirani) boshqa shaxsga berish bilan bog‘liq harakatlar) qonunchilikda belgilangan tartibda buyurtmachi bilan tuzilgan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi asosida rieltorlik tashkiloti tomonidan amalga oshiriladi. Bunda rieltorlik tashkiloti mazkur bitimlarning bevosita tarafi bo‘lishi mumkin emas.
Ko‘chmas mulk obyektlariga va ularga bo‘lgan huquqlarga doir bitimlarni tuzish chog‘idagi vositachilik buyurtmachini ushbu Qonunning 18-moddasiga muvofiq axborot bilan ta’minlashni o‘z ichiga oladi.
11-modda
Ko‘chmas mulk obyektlarining va ularga bo‘lgan huquqlarning savdosini tashkil etish
Ko‘chmas mulk obyektlarining va ularga bo‘lgan huquqlarning savdosini tashkil etish qonunchilikda belgilangan tartibda buyurtmachi bilan tuzilgan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi asosida rieltorlik tashkiloti tomonidan amalga oshiriladi.
Ko‘chmas mulk obyektlarining va ularga bo‘lgan huquqlarning savdosini tashkil etish savdoni o‘tkazish to‘g‘risidagi va uning yakunlari haqidagi xabarnomalarni tayyorlash hamda e’lon qilishni, savdoga qo‘yilayotgan ko‘chmas mulk obyektlarini reklama qilishni, savdoda ishtirok etish uchun buyurtmanomalarni qabul qilish va hisobga olishni, zakalat to‘g‘risida kelishuvlar tuzishni, savdoni o‘tkazishni, o‘tkazilgan savdo yakunlariga doir bayonnomani rasmiylashtirishni, sotuvchilar va sotib oluvchilar o‘rtasidagi hisob-kitob uchun shart-sharoitlar yaratishni hamda qonunchilikda belgilangan boshqa xizmatlarni o‘z ichiga oladi.
12-modda
Ko‘chmas mulk obyektlarini ishonchli boshqarish
Ko‘chmas mulk obyektlarini ishonchli boshqarish bo‘yicha faoliyat rieltorlik tashkilotiga qonunchilikda belgilangan tartibda tuzilgan ko‘chmas mulk obyektlarini ishonchli boshqarish shartnomasi asosida berilgan ko‘chmas mulk obyektlarini rieltorlik tashkiloti tomonidan o‘z nomidan haq evaziga muayyan muddat davomida boshqaruv muassisining yoki u ko‘rsatgan shaxsning (foyda oluvchining) manfaatlarini ko‘zlab boshqarishning amalga oshirilishidir. Ko‘chmas mulk obyektlarini ishonchli boshqarish bo‘yicha faoliyatni amalga oshirish tartibi qonun hujjatlarida belgilanadi.
13-modda
Ko‘chmas mulk bozorida axborot va maslahat xizmatlari
Ko‘chmas mulk bozorida axborot va maslahat xizmatlari qonunchilikda belgilangan tartibda buyurtmachi bilan tuzilgan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi asosida rieltorlik tashkiloti yoki rieltor tomonidan ko‘rsatiladi.
Ko‘chmas mulk bozorida axborot va maslahat xizmatlari buyurtmachini ko‘chmas mulk obyektlari va ularga bo‘lgan huquqlar to‘g‘risidagi, ko‘chmas mulk bozori va uning ishtirokchilari holatini tahlil etish hamda prognoz qilish haqidagi, mazkur bozorning konyunkturasi, ko‘chmas mulk bozori sohasidagi normativ-huquqiy hujjatlar to‘g‘risidagi axborot bilan ta’minlashni, shuningdek ko‘chmas mulk obyektlari reklamasining tarqatilishini tashkil etishni, bitim taraflarini tanlash bo‘yicha tavsiyalarni o‘z ichiga oladi.
Глава 3. Rieltorlik tashkilotlari, rieltorlar hamda buyurtmachilarning huquq va majburiyatlari
14-modda
Rieltorlik tashkiloti va rieltorning huquqlari
Rieltorlik tashkiloti va rieltor quyidagi huquqlarga ega:
– o‘z vakolati doirasida rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish;
– o‘z rieltorlik xizmatlarini va buyurtmachining ko‘chmas mulk obyektlarini reklama qilish;
– rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi shartlari buyurtmachi tomonidan bajarilmagan taqdirda shartnomaning bekor qilinishini talab etish;
– davlat organlari va boshqa tashkilotlardan rieltorlik faoliyatini amalga oshirish uchun zarur axborotni belgilangan tartibda olish.
Rieltorlik tashkiloti va rieltor qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.
15-modda
Rieltorlik tashkiloti va rieltorning majburiyatlari
Rieltorlik tashkiloti va rieltor:
– buyurtmachining talabiga binoan malaka sertifikatini ko‘rsatishi;
– o‘z fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilishi;
– buyurtmachiga rieltorlik xizmatlarini faqat rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi asosida ko‘rsatishi;
– rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish chog‘ida buyurtmachining manfaatlarini ifodalashi;
– rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish davomida olingan maxfiy axborotni oshkor etmasligi, qonunchilikda nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
– buyurtmachidan olingan hujjatlarning but saqlanishini ta’minlashi;
– buyurtmachiga ko‘chmas mulk obyektiga, unga bo‘lgan huquqlarga taalluqli ishonchli va to‘liq axborotni, shuningdek ko‘chmas mulk obyektining mulkdori (huquq egasi) haqidagi ushbu Qonunda nazarda tutilgan axborotni taqdim etishi;
– buyurtmachini ko‘chmas mulk obyektiga bo‘lgan huquqlarni va u haqda tuzilgan bitimlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun zarur bo‘lgan axborot bilan ta’minlashi;
– buyurtmachining yozma murojaatlariga yozma shaklda javob berishi;
– bajarilgan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomalari bo‘yicha arxiv materiallarini shakllantirishi va ularni qonunchilikda nazarda tutilgan muddat mobaynida saqlashi shart;
– rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalaridan biriga a’zo bo‘lishi.
Rieltorlik tashkiloti va rieltorning zimmasida qonunchilikka muvofiq boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.
16-modda
Buyurtmachining huquq va majburiyatlari
Buyurtmachi quyidagi huquqlarga ega:
– rieltorlik tashkiloti yoki rieltordan malaka sertifikati ko‘rsatilishini talab qilish;
– rieltorlik tashkiloti yoki rieltordan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi bajarilishining borishi haqida axborot olish;
– rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi shartlari rieltorlik tashkiloti yoki rieltor tomonidan bajarilmagan taqdirda shartnomaning bekor qilinishini talab etish;
– rieltorlik tashkiloti yoki rieltorning aybi bilan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasining bekor qilinishi tufayli yetkazilgan zararning o‘rni qoplanishini va ma’naviy ziyonning kompensatsiya qilinishini talab qilish;
– ko‘chmas mulk obyektlariga va ularga bo‘lgan huquqlarga doir tuzilishi mo‘ljallanayotgan bitimning xususiyati hamda huquqiy oqibatlari to‘g‘risida rieltorlik tashkiloti yoki rieltordan yozma shaklda axborot olish;
– o‘z huquqlari va qonuniy manfaatlari buzilgan taqdirda rieltorlik faoliyati sohasidagi vakolatli davlat organiga, iste’molchilarning huquqlarini himoya qiluvchi tashkilotlarga, rieltorlik tashkilotlari va rieltorlarning birlashmalariga, shuningdek sudga murojaat qilish.
Buyurtmachi:
– rieltorlik tashkiloti yoki rieltorning rieltorlik xizmatlari haqini tuzilgan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi shartlariga muvofiq o‘z vaqtida to‘lashi;
– bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyekti, unga bo‘lgan huquqlar haqidagi, o‘zi va boshqa huquq egalari to‘g‘risidagi ishonchli hamda to‘liq ma’lumotlar va hujjatlarni rieltorlik tashkilotiga yoki rieltorga taqdim etishi shart.
Buyurtmachi qonunchilikka muvofiq boshqa huquqlarga ega bo‘lishi va uning zimmasida boshqa majburiyatlar bo‘lishi mumkin.
4-bob. Rieltorlik faoliyatini axborot bilan ta’minlash
17-modda
Rieltorlik tashkilotiga va rieltorga axborot taqdim etish shartlari
Rieltorlik tashkiloti yoki rieltordan buyurtmachi bilan tuzilgan rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasining ko‘chirma nusxasi ilova qilingan holda yozma so‘rov olingan taqdirda davlat organlari va boshqa tashkilotlar ushbu Qonunning 18-moddasida ko‘rsatilgan axborotni belgilangan tartibda taqdim etadi.
18-modda
Rieltorlik tashkilotiga va rieltorga taqdim etiladigan axborot
Rieltorlik tashkilotiga quyidagi organlar va tashkilotlar tomonidan axborot taqdim etiladi:
– yuridik shaxslarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni amalga oshiruvchi organlar tomonidan — yuridik shaxslarning davlat reyestriga kiritilgan ma’lumotlar hajmida;
– ko‘chmas mulk obyektiga bo‘lgan huquqlarni va u haqda tuzilgan bitimlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazishni amalga oshiruvchi organlar tomonidan — ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarning davlat reyestriga va ko‘chmas mulk haqidagi ochiq foydalanish mumkin bo‘lgan boshqa ma’lumotlar bazalariga kiritilgan ma’lumotlar hajmida;
– davlat soliq xizmati organlari tomonidan — bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyekti bo‘yicha soliqlarni to‘lash yuzasidan qarz mavjud emasligi haqida;
– ichki ishlar organlari tomonidan — bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyekti manzili bo‘yicha fuqarolar qayd etilganligi haqida;
– notarial idoralar tomonidan — bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyektini boshqa shaxsga o‘tkazishning taqiqlanmaganligi va mazkur ko‘chmas mulk obyektining xatlanmaganligi to‘g‘risida;
– kommunal xizmatlar ko‘rsatuvchi tashkilotlar tomonidan — bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyekti bo‘yicha ko‘rsatilgan xizmatlar uchun haq to‘lash yuzasidan qarz mavjud emasligi haqida;
– uy-joy mulkdorlari shirkatlari, boshqaruvchi tashkilotlar yoki boshqaruvchilar tomonidan — bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyekti bo‘yicha umumiy mol-mulkni saqlash uchun majburiy badallarni to‘lash yuzasidan qarz mavjud emasligi haqida;
– O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining tuman (shahar) bo‘limlari, sog‘liqni saqlash muassasalari va xalq ta’limi muassasalari faoliyatini metodik ta’minlash va tashkil etish tuman (shahar) bo‘limlari tomonidan — fuqarolarning ayrim toifalariga mansub shaxsning (voyaga yetmaganlar va belgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz yoki muomala layoqati cheklangan deb topilgan boshqa shaxslar, nogironligi bo‘lgan shaxslar, pensionerlar va boshqalarning) muomala layoqatini aniqlash uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar hajmida;
– оfuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlari tomonidan — bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyektiga nisbatan huquqqa ega bo‘lgan shaxslar tomonidan nikohning tuzilganligi yoki bekor qilinganligi to‘g‘risida yoxud ularning tug‘ilganligi yoki o‘limi to‘g‘risida dalolatnoma yozuvining mavjudligi yoxud mavjud emasligi haqida.
Rieltorga faqat ushbu modda birinchi qismining ikkinchi va uchinchi xatboshilarida nazarda tutilgan axborot taqdim etiladi.
Rieltorlik tashkilotiga va rieltorga qonunchilikka muvofiq boshqa organlar va tashkilotlar tomonidan ham axborot taqdim etilishi mumkin.
19-modda
Mansabdor shaxsning axborot taqdim etishni rad etganligi ustidan shikoyat qilish
Davlat organi va boshqa tashkilotlar mansabdor shaxsining ushbu Qonunning 17 va 18-moddalariga muvofiq so‘ralayotgan axborotni rieltorlik tashkilotiga va rieltorga taqdim etishni rad etganligi ustidan bo‘ysunuv tartibida yuqori turuvchi organga yoki mansabdor shaxsga yoxud sudga bevosita shikoyat qilinishi mumkin.
5-bob. Rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi
20-modda
Rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasiga taalluqli majburiy talablar
Rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi rieltorlik tashkiloti yoki rieltor tomonidan buyurtmachi bilan yozma shaklda tuziladi.
Rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi quyidagilarni o‘z ichiga olishi kerak:
– rieltorlik xizmatlarining mazmuni;
– rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish muddatlari;
– ko‘rsatilgan rieltorlik xizmatlariga to‘lanadigan haqning miqdori, shartlari va muddatlari;
– rieltorlik tashkiloti yoki rieltor hamda buyurtmachining huquq va majburiyatlari;
– taraflarning shartnoma majburiyatlarini bajarmaganligi yoki lozim darajada bajarmaganligi hamda uchinchi shaxslarning huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzganligi uchun javobgarligi;
– shartnomani bekor qilish tartibi va shartlari;
– shartnoma bo‘yicha majburiyatlar bajarilmaganda yoki lozim darajada bajarilmaganda mablag‘larni qaytarish tartibi;
– сrieltorning malaka sertifikati mavjudligi to‘g‘risidagi ma’lumotlar;
rieltorlik tashkilotida yoki rieltorda o‘z fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilish polisining mavjudligi haqidagi ma’lumotlar.
Rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasiga qonunchilikka muvofiq boshqa shartlar ham kiritilishi mumkin.
21-modda
Rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasining bajarilganligini tasdiqlovchi hujjatlar
Rieltorlik tashkiloti yoki rieltor rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasi bajarilganligini tasdiqlovchi rieltorlik tashkilotining rahbari yoki rieltor va buyurtmachi tomonidan imzolanadigan dalolatnoma (hujjat) tuzadi. Bunda rieltorlik tashkiloti yoki rieltor ko‘rsatilgan rieltorlik xizmatlariga bevosita taalluqli bo‘lgan barcha hujjatlarni buyurtmachiga topshiradi.
22-modda
Bir nechta buyurtmachiga rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish
Rieltorlik tashkiloti yoki rieltor ayni bir ko‘chmas mulk obyekti va unga bo‘lgan huquqlar bo‘yicha bir vaqtning o‘zida bir nechta buyurtmachiga rieltorlik xizmatlarini ko‘rsatishga haqli. Bunda rieltorlik xizmatlarini ko‘rsatish shartlari barcha buyurtmachilar uchun bir xil bo‘lishi kerak.
Rieltorlik tashkiloti yoki rieltor barcha buyurtmachilarga ko‘chmas mulk obyekti va uchinchi shaxslarning unga bo‘lgan huquqlari haqidagi ma’lumotlarni ma’lum qilishi shart.
23-modda
Uchinchi shaxslarning huquqlarini himoya qilish
Rieltorlik tashkiloti yoki rieltor va buyurtmachi bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyektiga nisbatan huquqqa ega bo‘lgan shaxslarning roziligisiz rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasini tuzishga haqli emas.
Agar rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasini bajarish davomida yoki natijasida uchinchi shaxslarga mulkiy va (yoki) ma’naviy ziyon yetkazilgan bo‘lsa, rieltorlik tashkiloti yoki rieltor va buyurtmachi qonunchilikda belgilangan tartibda ularga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplaydi hamda ma’naviy ziyon uchun kompensatsiya to‘laydi.
Bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyektiga bo‘lgan huquqlari buzilgan shaxslar, shu jumladan voyaga yetmaganlarning manfaatlarini ko‘zlab harakat qiluvchi qonuniy vakillari sudga murojaat etishga haqli.
6-bob. Yakunlovchi qoidalar
24-modda
Rieltorlik tashkilotlari va rieltorlarning birlashmalari
Rieltorlik faoliyati sohasidagi professional jamoat birlashmalarining a’zosi bo‘lgan rieltorlik tashkilotlari va rieltorlar umumiy manfaatlarini ifodalash hamda himoya qilish maqsadida boshqa rieltorlarning birlashmalarini qonunchilikda belgilangan tartibda tashkil etish huquqiga ega.
Uchinchi shaxslarning huquqlarini himoya qilish
Rieltorlik tashkiloti yoki rieltor va buyurtmachi bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyektiga nisbatan huquqqa ega bo‘lgan shaxslarning roziligisiz rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasini tuzishga haqli emas.
Agar rieltorlik xizmatlari ko‘rsatish shartnomasini bajarish davomida yoki natijasida uchinchi shaxslarga mulkiy va (yoki) ma’naviy ziyon yetkazilgan bo‘lsa, rieltorlik tashkiloti yoki rieltor va buyurtmachi qonunchilikda belgilangan tartibda ularga yetkazilgan zararning o‘rnini qoplaydi hamda ma’naviy ziyon uchun kompensatsiya to‘laydi.
Bitim predmeti bo‘lgan ko‘chmas mulk obyektiga bo‘lgan huquqlari buzilgan shaxslar, shu jumladan voyaga yetmaganlarning manfaatlarini ko‘zlab harakat qiluvchi qonuniy vakillari sudga murojaat etishga haqli.
25-modda
Nizolarni hal etish
Rieltorlik faoliyati sohasida yuzaga keladigan nizolar qonunchilikda belgilangan tartibda hal etiladi.
26-modda
Rieltorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlik uchun javobgarlik
Rieltorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonunchilikni buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi.
27-modda
Qonunchilikni ushbu Qonunga muvofiqlashtirish
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
– hukumat qarorlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirsin;
– davlat boshqaruvi organlari ushbu Qonunga zid bo‘lgan o‘z normativ-huquqiy hujjatlarini qayta ko‘rib chiqishlari va bekor qilishlarini ta’minlasin.
28-modda
Ushbu Qonunning kuchga kirishi
Ushbu Qonun rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran olti oy o‘tgach kuchga kiradi.